MELHOIH LE TEI ATHUAH ABIGAIL
(Titus2:3-4)
Pasal pawl khat in zi hong neih tak uh teh a zi ading in aki tuak mel lo pasal pawl khat om thei a, tuate lak ah gankawi na tawh anak hauh mahmah Nabal pen a zi tawh aki tuak lo pasal khat ahi hi.Nabal’i a zi pen a melhoih leh tei mahmah a thuah amah leh mah aki uk zo (self control) anei ngiat Abigail ahi hi.(1Samuel 25:3) Abigail pil in a tei dan pen Laisiangtho athukkan khia Hertbert Lockyer in hih bangdan in na gen hi . “Vantung pilna hi in vantung thu theih tel na nei in amah leh amah aki ukzo (self-control) ,thukhentel theihna leh mailam thumuhkholh theihna nei in mizalian ukna thunei ulian khat peuhpeuh i‘tungah thumuam zo in numei thupi mahmah khat a hihna aki lak khia zo numei hi” na ci hi.
Ahi zongin a pasal Nabal leuleu pen( V10) siatpi aa sia akhansia aki liansak aki hihsak, Kua mahmah a awlmawh lo ama thu bek thupi akisa, amah leh amah aki ukzo lo mailam ah bang thu hong piang thei ding cihte khualna aneilo zukham thipthep khawng nuam asa, a hehna khawngte apau khia liauliau mi khat na hi citciat hi.
“Hih mun ah phawk ding thu khat , Nabal Ki hihsakna ahi hi( Paunak6:16-19 ) Pasian in akhah khong ngeiloh thu sagih acih om in tuate lakah( V17 )na kihihsakna ahi hi. Ki hih sakna cih pen ei leh ei midangte sangin asang zaw bangin ki ngaihsutna midang te in hong pi bawl ding ut denna leh mi khat peuh tungah kampau khauh zanga pau giapgiapna, na asa kha kei tam cihte khualse lo aa, Kam pau liauliau na, akha theithei in midang te tungah kamkha zat nate poisak lohna cihte a hi hi . Nabal zong naki hihsak kha in David tungah awlmawhloh na kammal a pau na hangin Pasian in ama tungah gimna sihna ciangdong na tung sak mawk hi. (Rom12:3) na ah “ Note tawh a kituakzah valin kilian ngaihsutzaw kha kei un. Pasian in note tungah upna hong piakzah tawh kizui-in kingaihsun bek zaw unla, a kilawm ciang khat bekin kingaihsun un. Na klhempeuh tungah lumgduai zawhna kn lawhcinna lampi hi pah hi. (Patience is the key to success ) lungduaina in lawhcin na ‘i molhtum hi.
David’i bilkha ah amang theilo akha velval ding kammal pawl khat om aa tuate “David na cih uh Kua hi-a, Jessi Kua ahiam?” . Tua te in
- Tuu a cin na gamsung pan hong pai khiat thingtheng lai in Goliath mai ah a ding tiuteu laitak
- Kumpi inn sung pan taikhia in gamsung ah Sual in that dingin anung delh delh laitak
- Gamsungah gilkial dangtak in Ann leh Tui Nabal kiangah huhna a nget laitak
David Kua hiam? Jessi kua hiam? Aki cih denna pen ahi hi. A pa Jessi min aki lawhsak sial in David in nasa phadiak ngeungau leh ki lawm hi. Banghang hiam cih leh ih naupan lai in Sanginn khawng pan in ikhangual ten mite lak ah ih pa te min khawng peuh tawh maizumsak nadingin hong bawl thei mawk uh a, ih naupan lai ahihman in kikhasia ngeungau in ki maizum peuhmah kha thei mawk hi.
Karmel mual kim gamsungah David leh a galkap te a om laitak un azat ding, a nek ding leh a dawn ding uh ann le tui ahi-a, sa ahi zongin huhna ngen dingin Nabal kiangah agalkap sawmte David in sawl hi. Ahang pen David in gamsungah Nabal’i tuucingte hoih takin huu in napanpih ngei hi.Tua hangin David in ama lungsim ah “huhna ngen leng hong itsit ngam buang sam kenteh ” cih lametna nei kha hi ding hi. ahizongin Nabal in huhna na pia cih genloh na thusimlo in “David kua hiam? Jessi kua hiam ? Ka thei ngei kei hi”na cih san liuliau zaw sawp hi. Hih thu David adingin kha lua mahmah hi ding hiven . ahehna khamzo nawnlo in Pasian deihna bang hiam cih na ngawn phawk kha nawnlo liangin ( out of self control) tha khatin a namsau man in agalkap 400 te tawh ki t Karmel ah Nabal vasim ding,amah tawh aki zom mi khempeuh zong sumai mang ding,amah zong hawi vet lo ding ci’n hong kuan khia ta mai hi. Nabal leh a innkuan teng sumai mang dingin David hong kuankhiatna thu Nabal tuucing te khat in na thei kha ahihman in nawhsatak in hong tai vingvenga- a Pi Abigail kiangah “ Pi aw ka Pu kiangah David in huhna hong ngensak a, na theih sa mah bangin ka Pu haina in David hehsak ahihmanin tu-in hong sumai mang dingin hong kuan khia uh hi .amau te mi sia hilo hi gamsungah ka om lai un kote bang mah hong cih lo in hoih tak in hong limbawl mahmah te hi uh hi . Hih thu thei inla na sep ding thei ta in ci’n a gen khitlian teh, api Abigail zong apasal Nabal’i thu ngaihsunmel lo in agamtat siatnate thei lua lel ahihman in hilh nawn sese lo in akisam van le na teng vaihawm tingtengin a-late tungah tuate guan sak pahlian in . Lamkal ah David a dawn tuah dingin kuan khia pah vingveng hi. Abigail in David a muh teh a la (sabengtung/Mizo ,donkey) tungpan tuakkhia in leilak ah bok suk pahlian in David khephungah thum pah hi.
Laisiangtho sungah Abigail in David tawh aki muh ma in thu ngen phot hi aki cihna lian a om loh hangin Abigail in thu ngen masa phot hi ding hi. Banghang hiam cihleh David kiangah a thumna azat kammalte(v28-32)na ah ki mu thei hi . Abigail’i pilna leh a tei na in David’i hehluat mahmah nateng beimang sak hiau in tuisuak sak lian a,Pasian mai ah a khialh gamtat mang dektak nateng kiphawk khia sak lian mawk hi . hih mun ah David in Pasian lungtang tuak hi aki cihna ki langh kasa mahmah hi.(v32-33) na ah “Tuni-in keimah a dawn dingin nang a hong sawl Israel-te’ Pasian, Topa in thupha ngah ta hen! . mi thahna le keima khut tawh phulak nading panin keimah hong kem nangma ngaihsutna in thupha ngah ta hen!” ci in David in Pasian min aphat zia amasa in akialh khakloh nadinga agenkhia ding mi asawl bang Pa pasian pan alen kik Pasian anihna ah akialh lam aki phawk khia sak thei Abigail ngaihsutna hi in David pen Lungdam koh zia anak siam mahmah khat hi ci’n ihmu thei hi. David in Abigail’i thumna nasang ahih manin Abigail’i lungsim pilna le thu gel siamna in Nabal leh a innkuan khempeuh ki that maimang na ding pan in na huu khia zo ahi hi. Tua hi a, ih Ngaihsut dingin ei tapidaw Nupi te in e leh ih pasal leh a inn kuan te aki Khen sak aki sia sak peuh ih suak zaw kha hiam?.tawntung sihna meilipi tun theih na ding pan a huu khia zo te ih hi zaw mah hiam ?. ki phuahpha kik dih ni na pasal innkuan khempeuh adingin numei thupi mahmah khat nahih na alak khia zo zi manpha Topa in hong hisak ta hen.
NABAL IN A LIPKHAP HUAI MAHMAH SIHNA DING NA PHAWK KHA HIAU LO
Abigail inn lam zuan in ahong ciah kik takteh a inn ah apasal zukham dihdiah sa in na om philphial in, thuman thutak bangmah bangmah ki genpih thei nawn ta lo hi . Ahi zongin Abigail in apasal a pil kik hun ding ngak hithiat phot zaw in a zingsang ciang bek in azanni thupiang teng a pasal na gen pih pan hi. Hih mun ah ih etteh ding Abigail in a pasal bang hunah thu ki kuppih pan hiam?. Ei tapidaw nupite in e leh ? bang hun in ih pasal te thu le la kikup pih ihiam? . “ Paunak15:28 Mihoihte in a kampau ding ngaihsun phot a, (paunak 21:23 ) kampau a ki-ipzote Lungkhamna tawh kipelh hi.” Acih mah bangin aki dekzo aki ipzo hun akhentel siam tapidaw nupi te ihih thei ding iki sam pha mah mah hi tua ding in zong Topa in thupha hong pia ta hen.
Abigail in a pasal tungah athupiang teng ahong genpih takteh Nabal nak pitak in hehlah heh laulah lau ahihman in puksuk in gawnggawcip hi.Laisiangtho in suangtum suak hi na ci liang hi. A tawp khakna ah Nabal nisawm sungdong dam kik tuan lo ahihman in amah si hi. Nabal a sihna thu David in azak tak ciangin(v39-40) hih bangin na ci hi . “Nabal khut tung pan in ka ngah zahko na hong thuk kik sak mi that in khut khial ka hih nading pan in hong lenkik Topa in thupha ngah ta hen.” Topa mah na masak pah hi. David pen Pasian lungtang a tuakpa akicih ding mah na hi mawk ka sa hi!! Sya Pum khaw Thang laphuah bang ngei in “nonglamto eklei pan in” Zogam leitang kenlak guamlak leivui lak pan Zomi te hong lamto Zomi te Pasian Israal te Pasian in thupha ngah ta hen. Hallelujah Amen!!
(V40)na David in Abigail ama zi dingin na la hi. Hih mun ih et ciangin Nabal in ama nuntakna bek sih lawh hilo in anungsangah aneihsa teng leh a zi na ngawn tan lawh hi. Abigail pen Pasian nasep zia theihtelna anei numei pil le tei athuah khat hi tei sam napi Nabal in a Zi Abigail bangmah kamkup pih na nanei hetlo mawk hi cih zong ih mu thei hi . Tuhun tapidaw papi te in e leh ih zi te kamkuppih na ihnei ngei zel sam hiam? Ahi kei leh , sawltak Pual in Efesa khua pawlpi te athu hilhna Laisiangtho mun khat bek la in (Efesa5:23-24) zi te tungah kei bek a thu nei pen hi ing ci kha den zaw ihiam?. Tua bang tapidaw papi pawl khat ki om kha gige thei hi . hih laisiangtho mun bang kip let peuhmah bilbel in a zite’i thu a don lo liuliau pasal pawl khat ki om mawkmawk hi. Tua bangte thuman khin lo hi. Hih thu aki tel khialh khak hetloh nadingin nungzuipi Peter in limpha tak in na gen hi.(1peter3:7) “na zi te uh na zahtak bawl un tua hileh na thu ngetna uh bangmah in hong nawngkai sak lo ding hi.” Tua teh tapidaw nupi pawl khat ta leuleu in apasal te uh athu uk zaw zong na om thei veve in, ahiang tam khol lo uh hi. Tua bangte zong na thuman tuanlo hi cih zong phawk ding Ih ki sam hi.(1Timoti2:12)sungah “ Numeite in pasalte tungah aana nei-in thu a hilh ding ka phalkei hi.”ci in Sawltak Pual in ukna ki thu neihsak na cihte a om loh na dingin ( equal right a hi lo right position) eima mun tek ah om theiding a deihna tawh teltak in hibang ana ci hi zaw hi. Pasal te mun a om mah bangin zi te mun zong om a, eima muntek ah ih om theihna pen kilemna’i zungpi khat hi pah hi. Tua hi in zite mun ah zi thuneihna akoih siam pasal pen pasal pil hi dinga pasal mun ah pasal thuneihna akoih siam zi zong zil pil mah kici ding ahihman in Pasian thupha piak innkuante suak pel mawh ding hi.
Theih sak na
hih bang dan zi leh pasal kikal haksat na a nei kha te in zum ngaihsut lo in laisiangtho siam syapi te ahih kei leh na muan uh Laisiangtho a siam khat sam unla ki gen khawm sak un . khat bek in thulang ama lam bek gen cihte hih kei un.
mi pawl khat muhzia (The beauty and the beast )
Laisiangtho sunga Abigail leh Nabal te thu pen movie minthang sim tham khat ahi America ah a theilo a om lo phial ding The Beauty and the beast movie tawh kibang hi ci in na genteh uh hi. A pasal bel awlmawh mel neilo in zu kham kham ihmu mu innsung buaina’ng tuam tuam bawl tawm den hi mah ta leh a zi in nusia in tai san ning cipeuhmahlo kiniamkhiatna lungduaina tawh inn na sep dinga kilawm teng citak takin apasal dingin sep sak den zaw hi .ci uh hi . Hih ih et ciangin nungzuipi Peter in tapidaw nupi te omzia ding hong hilhna ih phawk hi.(1peter3:1-2) zite aw, na pasalte uh Pasian thu um lo ahihkhak leh na gamtatna hangun Pasian thu a uptheih nadingun na pasalte uh thu na mang un. Kampau kul sese loin, 2 na gamtat hoihna uh a muh uh ciangin Pasian thu hong um ding uh hi.
Thukhupna
Christian te lak ah thupiang te ih et ciangin zite leh pasal kikal buaina tate leh NulePa te ki kal buaina khang semsem hi cih ki mu khia hi. Ih langh pa in Pasian zahtakna abei semsem theih na dingin Christiante’i innkuan sung mah pan suksiat kipat ding gel tawntung hi leh ki lawm hi. Tua ahih manin sawltak Pual in Krete gama a om pawlpi nupi te kiangah hih bangin na vai khak hi. “ mite in Pasian’ thu a gensiatkhak loh nadingun numei khanghamte zong a gamtat a khuahek uh a zahtakhuai ahih nading, mi gensiate ahih loh nading, zunek kiphamawhte ahih loh nading, thuhoih thupha hilhin, 4 amaute sangin a nauzaw nupite in a pasalte uh le a tate uh a it nadingun a hilh ding, 5 thu ngaihsun thei, a gamtat siangtho, inn nasep a kizen, a migi, le a pasalte uh thu a mang thei mi ahih nadingun na gen un.” Na ci hi. Tua hi a(Titus2:3-4) sungah ihmut thei mah bangin ih hihna khempeuh ah lamlak makai lungsim pua in Abigail lungsim a tei zia leh nasep aki zen zia bangin eite in zong Christ hong itna aki langkhia sak zite ihih zawhna ding hanciam semsem ni. Tua bang ahi dingin zong Topa in thupha hong pia ta hen.